Renta z ZUS za niezdolność do pracy. Takie warunki trzeba spełnić

Kto jest niezdolny, a kto częściowo niezdolny do pracy? ZUS wyjaśnia

Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu - wynika z przepisów.

Częściowo niezdolną do pracy jest osoba, która w znacznym stopniu utraciła zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji.  Całkowicie niezdolną do pracy jest natomiast osoba, która utraciła zdolność do wykonywania jakiejkolwiek pracy.

W przepisach o rencie wyróżnia się również Niezdolność do samodzielnej egzystencji. Orzeka się ją w przypadku stwierdzenia naruszenia sprawności organizmu w stopniu powodującym konieczność stałej lub długotrwałej opieki i pomocy innej osoby w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych. 

Wymagania do renty z ZUS. Takie są kryteria

ZUS podaje, że rentę z tytułu niezdolności do pracy może uzyskać osoba, która spełniła łącznie następujące warunki: 

• jest zgodnie z decyzją lekarza orzecznika niezdolna do pracy,
• ma wymagany – odpowiedni do wieku – staż ubezpieczenia (okres składkowy i nieskładkowy): 1 rok – jeżeli stała się niezdolna do pracy, zanim ukończyła 20 lat, 2 lata – jeżeli stała się niezdolna do pracy między 20 a 22 rokiem życia, 3 lata – jeżeli stała się niezdolna do pracy między 22 a 25 rokiem życia, 4 lata – jeżeli stała się niezdolna do pracy między 25 a 30 rokiem życia, 5 lat – jeżeli stała się niezdolna do pracy po ukończeniu 30 lat, przy czym okres ten musi przypadać w ciągu ostatnich 10 lat przed dniem, w którym zgłoszony został wniosek o rentę, lub przed dniem, w którym powstała niezdolność do pracy.
• niezdolność do pracy powstała w czasie okresów składkowych lub nieskładkowych wskazanych w ustawie emerytalnej (m.in. ubezpieczenia, pobierania zasiłku macierzyńskiego, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, zasiłków chorobowego czy opiekuńczego), albo w ciągu 18 miesięcy od ustania tych okresów. 

Ten ostatni wymóg nie obowiązuje, jeśli spełnione zostaną łącznie dwa warunki. Pierwszy z nich to została orzeczona całkowita niezdolność do pracy, a drugi - osoba ubiegająca się o świadczenia ma co najmniej 20-letni staż ubezpieczeniowy w przypadku kobiety, lub 25-letni staż ubezpieczeniowy w przypadku  mężczyzny.

Ile wynosi renta za niezdolność do pracy w 2024 roku?

Aby ustalić wysokość renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, dodajemy do siebie: 

• 24 proc. kwoty bazowej, 
• po 1,3 proc. podstawy wymiaru  za każdy rok okresów składkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy, 
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, z uwzględnieniem pełnych miesięcy, 
• po 0,7 proc. podstawy wymiaru za każdy rok okresu, który brakuje do pełnych 25 lat stażu ubezpieczenia (okresów składkowych i nieskładkowych), liczonych od dnia, w którym złożysz wniosek o rentę, do dnia, w którym osiągnąłbyś wiek 60 lat.

Renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy wynosi 75 proc. renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.